« Οι Ιταλοί είχαν αποφασίσει να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους στη Λέρο με δυο ελαφρά εύδρομα, τα Giovani della BANDE NERE και Bartolomeo COLLEONI, ώστε να πραγματοποιούν εξορμήσεις από εκεί να διενεργούν επιθέσεις κατά των Βρετανικών νηοπομπών που διέσχιζαν τις Ελληνικές θάλασσες.

Giovani della BANDE ΝERE

Bartolomeo COLLEONI

Συγχρόνως οι Βρετανοί είχαν στείλει το προστατευόμενο Αυστραλιανό εύδρομο HMAS SYDNEY των 7.000 τόνων με 5 αντιτορπιλικά για την προσβολή των Ιταλικών συγκοινωνιών με την Δωδεκάνησο. Τέσσερα Βρετανικά αντιτορπιλικά θα εκτελούσαν ανθυποβρυχιακή σάρωση βορείως της Κρήτης, ενώ το εύδρομο με ένα αντιτορπιλικό θα κατευθύνονταν προς τον Σαρωνικό.

Την αυγή της 19^ης Ιουλίου 1940, τα 4 Βρετανικά αντιτορπιλικά ενώ βρίσκονταν κοντά στο Βορειοδυτική ακρωτήρι Σπαθί της Κρήτης συναντήθηκαν με τα δυο Ιταλικά εύδρομα τα οποία άνοιξαν πυρ εναντίον τους.

Τα αντιτορπιλικά διέφυγαν ολοταχώς ανατολικά και συγχρόνως ειδοποίησαν το SYDNEY, που βρίσκονταν περί τα 45 μίλια προ βόρεια, να σπεύσει αμέσως προς συνάντησή τους.  Τα Ιταλικά εύδρομα βρέθηκαν αιφνίδια μπρος από το Αυστραλιανό και ακολούθησε μάχη κατά την οποία το COLLEONI δέχτηκε πλήγμα στο μηχανοστάσιο, κινητοποιήθηκε και στη συνέχεια βυθίστηκε με τορπίλες από τα εχθρικά αντιτορπιλικά.  Το BANDE NERE συνέχισε μόνο τον αγώνα για μια περίπου ώρα και πέτυχε ένα πλήγμα στο SYDNEY, που δεν του προκάλεσε όμως σοβαρές ζημιές.

Η μάχη διακόπηκε διότι εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του SYDNEY και αναγκάστηκε να αποχωρήσει, ενώ το Ιταλικό εύδρομο που σώθηκε κατέπλευσε στην Βεγγάζη.

Η Ιταλική αεροπορία είχε και πάλι λάμψει με την απουσία της. Τα βομβαρδιστικά που είχαν ζητήσει τα Δωδεκάνησα, αν και βρίσκονταν σε απόσταση μιας ώρας πτήσης, έφθασαν μετά από 5 ώρες όταν πια η μάχη είχε προ πολλού διακοπεί. Η μόνη τους ενέργεια ήταν να επιτεθούν κατά των Βρετανικών αντιτορπιλικών που διέσωζαν τους ναυαγούς του COLLEONI, αναγκάζοντάς τα να τους εγκαταλείψουν.  Αφετέρου, αν η αεροπορική αναγνώριση είχε εντοπίσει την βρετανική δύναμη, τα Ιταλικά εύδρομα θα είχαν μπορέσει να αποφύγουν την συνάντηση.

Αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης ήταν και ότι οι Ιταλοί δεν επιχείρησαν πλέον να ενισχύσουν με εύδρομα τις δυνάμεις τους στην Λέρο.  Αυτό μας εξυπηρέτησε πολύ και εμάς κατά τον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο, διότι η παρουσία τους θα ήταν πολύ ενοχλητική για τις νηοπομπές μας στο Αιγαίο δεδομένου ότι δεν διαθέταμε κανένα πλοίο ανάλογου τύπου για να τις προστατεύσουμε.»